ξεθυμαίνω

ξεθυμαίνω
(Μ ξεθυμαίνω)
νεοελλ.
1. (για αιθέρια έλαια) μεταβάλλομαι σε αέριο, εξατμίζομαι («μην ανοίγεις τα αρώματα γιατί θα ξεθυμάνουν»)
2. (για υγρά ή στερεά τα οποία περιέχουν πτητικές ουσίες) αποβάλλω, χάνω τις ουσίες μου με εξάτμιση, χάνω τη σπιρτάδα μου («ξεθύμανε το ούζο»)
3. (για δοχεία ή σωλήνες οι οποίοι περιέχουν πτητικά υγρά ή αέρια) αφήνω να διαφύγει το περιεχόμενο μου («ξεθύμανε η φιάλη τού γκαζιού»)
4. χάνω τη δύναμή μου ή την αξία μου, εξασθενώ («και χτυπώντας ξεθυμαίνει εις το πέλαγο, εις τη γη», Σολωμ.)
5. χάνω τον ζήλο μου ή το ενδιαφέρον μου για κάποιον ή για κάτι («με το πέρασμα τού χρόνου ξεθύμανε η αγάπη του»)
6. (για κακοκαιρία) καταπαύω, γαληνεύω («η θάλασσα ξεθύμανε»)
7. (για πρόσ.) αποβάλλω τον θυμό, την οργή μου ή τη λύπη μου, κατευνάζομαι, ξεθυμώνω (α. «φώναξε όσο θέλεις, αρκεί να ξεθυμάνεις» β. «η απονιά σ', αφέντη μου, σ' εμέν' ας ξεθυμάνη», Ερωτόκρ.)
7. ναυτ. (για σχοινί) χαλαρώνω
8. (για οίδημα, τραύμα) καταπραΰνομαι
9. παροιμ. «που δεν μπορεί να ξεθυμάνει στο γάιδαρο, ξεθυμαίνει στο σαμάρι» — λέγεται για αυτούς που τιμωρούν αθώους ή ανίσχυρους αντί για τους ισχυρούς και πραγματικούς ενόχους
μσν.
(για λάβα ηφαιστείου) α) προκαλώ ρήγμα για να διαφύγω
β) εκτινάσσομαι.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ἐξ-εθύμηνα, αόρ. του ἐκθυμαίνω, με σίγηση τού αρκτ. φωνήεντος (βλ. λ. ξ[ε]-)].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • ξεθυμαίνω — ξεθυμαίνω, ξεθύμανα, ξεθυμασμένος βλ. πίν. 44 …   Τα ρήματα της νέας ελληνικής

  • ξεθυμαίνω — ξεθύμανα, ξεθυμασμένος 1. μεταβάλλομαι σε αέριο, εξατμίζομαι, χάνω τις ουσίες μου, τη μυρωδιά μου: Ξεθύμανε το ούζο. – Ξεθύμανε η κολόνια. – Ξεθύμανε το πιπέρι. – Ξεθύμανε ο καφές. 2. μτφ., χάνω τη δύναμή μου, την αξία μου, αφανίζομαι: Ξεθύμανε η …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ξεθύμασμα — το [ξεθυμαίνω] 1. η ενέργεια και το αποτέλεσμα τού ξεθυμαίνω, εξάτμιση, εξαέρωση, ξέσπασμα, ξεθύμωμα, εξασθένηση, καταπράυνση 2. στον πληθ. τα ξεθυμάσματα ιατρ. δερματικά εξανθήματα τού προσώπου που εμφανίζονται συνήθως στα νεαρά άτομα …   Dictionary of Greek

  • εκπνέω — (AM ἐκπνέω, Α και ἐκπνείω) 1. (για έμβια) βγάζω τον αέρα από τα αναπνευστικά μου όργανα 2. παραδίδω το πνεύμα μου, πεθαίνω νεοελλ. (για χρόνο) εξαντλούμαι, τελειώνω αρχ. 1. (για τον εισπνεόμενο αέρα) βγαίνω έξω πνέοντας 2. φυσώ σαν πνοή 3.… …   Dictionary of Greek

  • εναποτίθεμαι — ἐναποτίθεμαι (AM) μσν. 1. περικλείω, περιλαμβάνω 2. παραδίδω στον θάνατο αρχ. 1. τοποθετώ μέσα σε κάτι, αποθέτω, βάζω στη θέση του 2. προξενώ 3. φρ. «ἐναποτίθεμαι τὴν ὀργήν» ξεθυμαίνω (Διόδ. Σικ.) …   Dictionary of Greek

  • εξανθώ — και εξανθίζω (AM ἐξανθῶ, έω) 1. ανθίζω, λουλουδίζω, ανθώ («ἐξήνθησεν ἡ ἔρημος ὡσεὶ κρίνον, Κύριε», Μηναία) 2. εμφανίζω εξανθήματα 3. χημ. αναδίδω άλατα ή σκουριά πάνω στην επιφάνεια μου 4. (για χρώματα) ξεθωριάζω 5. (για κρασί) ξεθυμαίνω αρχ. 1.… …   Dictionary of Greek

  • εξατμίζω — (AM ἐξατμίζω) [ατμίζω] 1. μετατρέπω υγρό σε ατμό, σε αεριώδη κατάσταση («τοῡ πυρὸς ἐξατμίσαντος ἐκ τῆς γῆς τὸ ὑγρόν», Αριστοτ.) νεοελλ. Ι. 1. ενεργώ ώστε από κλειστό σκεύος να βγει ο ατμός («εξάτμισε τη μηχανή») ΙΙ εξατμίζομαι 1. (για αφρό… …   Dictionary of Greek

  • κοπάζω — (ΑM κοπάζω) [κόπος] καταπαύω, λιγοστεύω, ησυχάζω, εξασθενώ, ξεθυμαίνω (α. «κόπασε λίγο ο αέρας και έτσι μπορούμε να κολυμπήσουμε» β. «κόπασε ο θυμός του και μπορούμε πια να συζητήσουμε» γ. «κόπασε η πυρκαγιά» δ. «καὶ ἡ γῆ ἐκόπασε τοῡ πολέμου», ΠΔ …   Dictionary of Greek

  • ξ(ε)- — (Μ ξ[ε] ) αχώριστο μόριο ρημάτων (προρρηματικό) που επεκτάθηκε και σε ουσιαστικά. Προήλθε από την πρόθεση ἐκ / ἐξ. Η μορφή ξ ερμηνεύεται από ρ. συνθ. με την πρόθεση έξ, με σίγηση τού αρκτικού ε (πρβλ. ξανοίγω < ἐξ ανοίγω, ξαρματώνω < ἐξ… …   Dictionary of Greek

  • ξεσπώ — άω και ξεσπάζω και ξεσπάνω 1. (ιδίως για υγρό) σπάζω το εμπόδιο που μέ συγκρατεί και χύνομαι με ορμή 2. μτφ. εξωτερικεύω τα συναισθήματά μου με βίαιο ή απότομο τρόπο, εκδηλώνομαι ορμητικά, βίαια, ραγδαία 3. ξεθυμαίνω, ικανοποιώ την οργή μου («θα… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”